Asset Publisher
Ekologiczne skutki pożarów
Pożary lasów są jednym z największych zagrożeń dla lasów. Jest to czynnik zakłócający w sposób drastyczny procesy życiowe ekosystemów. W przypadku, kiedy zasięgiem pożarów objęte są znaczne powierzchnie – pożary uznaje się za klęski ekologiczne.
Szczególna waga zagrożenia, jakim są pożary lasów wynika z faktu, że lasy polskie zaliczają się do najbardziej palnych lasów Europy Środkowej. Jest to skutek między innymi dużego udziału siedlisk borowych oraz dominacja sosny w składzie gatunkowym, a także wiek drzewostanów.
Najbardziej palne są lasy do 40 roku życia stanowiące blisko 29% powierzchni leśnej Lasów Państwowych.
W skutek pożarów ponoszone są straty materialne, jednakże bez porównania największe są straty biocenotyczne, które według szacunków są około pięciokrotnie większe od strat materialnych.
Pożary są bardzo istotnym zagrożeniem dla obszarów sieci Natura 2000 – 20,5% powierzchni Lasów Państwowych (1,5 mln ha) to obszary specjalnej ochrony ptaków, a około 13,2% (ok. 1 mln ha) to specjalne obszary ochrony siedlisk.
W wyniku pożarów lasów znacznemu zmniejszeniu ulega również różnorodność biologiczna. Bezpośrednim skutkiem pożarów jest bowiem całkowite lub częściowe uszkodzenie roślin, śmierć organizmów glebowych, zwierząt, a także zniszczenie siedlisk wielu ich gatunków (w tym gatunków rzadkich i chronionych).
Hektar powierzchni leśnej w fazie najintensywniejszego wzrostu pochłania blisko 120 ton węgla. Drzewostany takie (w wieku 5 – 10 lat) płoną najczęściej a dodatkowo podczas pożarów wydzielane są znaczne ilości dwutlenku węgla (odpowiednio 82 tony/ha przy pożarze pokrywy gleby i podpowierzchniowym; i 94 tony/ha przy pożarze całkowitym).
Podczas pożaru do atmosfery uwalniane są: tlenek węgla, cząstki stałe i ciekłe (dymy), węglowodory oraz tlenki azotu. W dobie globalnych zmian klimatu niekorzystna rola tych oddziaływań powodowanych przez pożary jest bardzo istotna.
Osłabione w wyniku pożarów drzewa są łatwo opanowywane przez szkodliwe owady grzyby pasożytnicze. Prowadzi to w konsekwencji do ich zamierania i stanowi ognisko rozmnażania się szkodników zagrażające sąsiednim lasom.
Wtórnym efektem negatywnym powodowanym przez pożary lasów są zmiany abiotyczne ekosystemów obejmujące zmiany mikroklimatu i gleby.
Analiza statystyk dotyczących pożarów lasów oraz ich przyczyn (przyczyną większości pożarów są przypadkowe zaprószenia ognia oraz podpalenia) wskazuje, że poziom wiedzy społeczeństwa na temat zagrożeń jakie stwarza nieostrożne posługiwanie się ogniem na obszarach leśnych jest wciąż niewystarczający.